Lẹhin ọdun mẹta ti adaṣe bi oṣere ile-iṣere kan, Mavua Lessor, ọmọ ile-iwe giga ti 1986 ti Auchi Polytechnic, tun rii gbogbo iṣẹ ọna bi aye lati kọ ẹkọ.
Ìfẹ́ tó ní sí iṣẹ́ ọnà ló mú kó tún forúkọ sílẹ̀ sí kíláàsì kẹrin ní Urhobo College, Effurun ní ìpínlẹ̀ Delta lẹ́yìn tí ó kọ ìdánwò rẹ̀ ní West Africa School Certificate (WASC) ní ilé ẹ̀kọ́ mìíràn. Lessor, ti ifihan adashe tuntun, Ifihan ti otito, yoo ṣii lati Oṣu Kẹwa ọjọ 19 ati ṣiṣe titi di 25 ni Wings Tower, Ozumba/ Mbadiwe Avenue, Victoria Island, Lagos, sọrọ pẹlu Olootu Iranlọwọ (Arts) OZOLUA UHAKHEME lori irin-ajo ọdun 30 rẹ ni aworan, awọn italaya, kini o jẹ ki Ile-iwe Art jẹ nla ati idi ti o fi yan Auchi Polytechnic dipo University of Nigeria Nsukka lati ṣe iwadi Fine Art, laarin awọn ọran miiran.
Lessor, ti ifihan adashe tuntun, Ifihan ti otito, yoo ṣii lati Oṣu Kẹwa ọjọ 19 ati ṣiṣe titi di 25 ni Wings Tower, Ozumba/ Mbadiwe Avenue, Victoria Island, Lagos, sọrọ pẹlu Olootu Iranlọwọ (Arts) OZOLUA UHAKHEME lori irin-ajo ọdun 30 rẹ ni aworan, awọn italaya, kini o jẹ ki Ile-iwe Art jẹ nla ati idi ti o fi yan Auchi Polytechnic dipo University of Nigeria Nsukka lati ṣe iwadi Fine Art, laarin awọn ọran miiran.
T ọlọrun odun isalẹ ni opopona, bawo ni o ṣẹ?
Ni awọn ofin ti imuse, Emi yoo sọ pe o jẹ irin-ajo ọdun 30 ti o ṣẹ. Ninu aye aye, ohun ti a npe ni imuse ni igba ti o ba dun. Ati pe ohun ti o mu inu eniyan dun ni awọn ohun ipilẹ ti igbesi aye gẹgẹbi ibugbe, idile ti o dara ati owo-wiwọle ti o ṣe atilẹyin ọkan. Lẹhin ọgbọn ọdun ti adaṣe, Mo tun lero pe ọpọlọpọ wa lati kọ ẹkọ. Iṣẹ kọọkan wa pẹlu iriri tuntun; o kọ nkan titun ati ki o ru ọ sinu idanwo lori nkan miiran. Irin-ajo yii, lẹhinna, ko ni itumọ laarin igbiyanju kan. Síbẹ̀síbẹ̀, ìdàgbàdénú ti àwọn ìpilẹ̀ṣẹ̀ náà ti jẹ́ àṣeyọrí, agbára ìdarí ìbáwí náà sì ti gbòòrò sí i.
Nigbati o ba de si ilana ti aworan ati kikun, iwọnyi jẹ ẹkọ, eyiti o wa ni ika ọwọ rẹ. Iyẹn si mi kii ṣe aworan ṣugbọn awọn oluranlọwọ tabi awọn oluranlọwọ lati ṣaṣeyọri ikosile… Aworan dabi ẹsin. Ṣugbọn kini orisun awokose ati ibi-afẹde ikẹhin ti ikosile? Pẹlu iṣẹ kọọkan a ṣọ lati rii awọn nkan tuntun ati kọ ẹkọ diẹ sii nipa igbesi aye funrararẹ. Niwọn bi iyẹn ṣe jẹ, awọn maileji kan tun wa lati bo.
Ṣe o tumọ si pe o tun wa ni aworan ikẹkọ kilasi?
Iṣẹ ọna jẹ ki o kọ ẹkọ laisi opin. O tun jẹ ile-iwe. A wa nibi lati ni iriri igbesi aye giga ju. Igbesi aye funrararẹ jẹ ilana ikẹkọ ti nlọsiwaju si idagbasoke ti gbogbo igbesi aye. Mo gbagbọ ninu igbesi aye lẹhin iku tabi igbesi aye lẹhin igbesi aye. Ti otitọ ba wa ni igbesi aye ti o ga julọ, lẹhinna ohun ti a n lọ nipasẹ nibi jẹ alakoso kan. Ṣugbọn nigbana, ta ni asọye iku bi opin?
Ṣe o ṣetan fun irin-ajo yii ni iṣẹ ọna?
Lati ọjọ kini, Mo ti mura lati jẹ oṣere. Ni Auchi lẹhinna, kikun kii ṣe alabọde olokiki ati pe ko si kọnputa, paapaa. Alabọde ti aṣa jẹ aworan ayaworan. Ati bi oluyaworan, aṣayan nikan ni lati kọ ẹkọ. Awọn ti o ṣaṣeyọri bi awọn oluyaworan nigbana ni wọn ṣe akojọpọ kikun pẹlu iṣẹ ikọni. Ìfẹ́ ni wọ́n lé wa lọ nígbà yẹn. Yiyaworan ko ṣe olokiki pupọ, ṣugbọn diẹ ninu wa ro pe a yoo jẹ ki o gbajumọ.
Nitorinaa, o wa laarin akojọpọ iran yẹn ti o le ṣe apejuwe bi ‘oluwadii-ọna’ idakẹjẹ?
Dajudaju, iru. A jẹ mẹfa nikan ni kilasi ni ọdun 1986. Oloogbe Ben Osaghae jẹ ẹlẹgbẹ mi. Ṣugbọn ni aworan aworan, awọn ọmọ ile-iwe bii 20 wa ni kilasi. Kikun jẹ olokiki ti o kere julọ ni akoko mi.
Kini irony fun Ile-iwe Art Auchi ti o ṣe akiyesi fun kikun awọ?
Awọn ti o ṣe aṣaaju-ọna aworan ni ile-iwe jẹ alagbara ati ẹda. Wọn pẹlu Sam Ovraiti, Olu Ajayi ati awọn miiran. Àwọn kan lára wa bẹ̀rẹ̀ sí í fọwọ́ sowọ́ pọ̀, láìronú pé a ò ní là á já tàbí a ò ní là á já. A ni ife gidigidi fun kikun. Lẹẹkansi, awọn ile itaja ti o jọmọ aworan diẹ wa bi Geobi Frames ni Palm Grove ni Ilu Ilu Lagos, ti n ṣiṣẹ iṣẹ ọna.
Ṣugbọn, ohun kan ti o lapẹẹrẹ ṣẹlẹ si kikun ni 1993, ti o yipada ala-ilẹ ti iṣowo aworan: ifarahan ti awọn ile-inawo, ti o kọ awọn ọfiisi ikọja ti o nilo lati ṣe ọṣọ pẹlu awọn iṣẹ aworan. Ti o mu Rahma Akar ká Ibuwọlu Gallery lẹhinna.
Ibanujẹ eyikeyi ti o lọ nipasẹ ọna “ailokiki” yii?
Ko banuje, rara. Ti kii ba ṣe kikun Emi ko mọ pato ohun ti Emi yoo ti kọ ẹkọ. Ifẹ mi le wa ninu iwakiri aaye ati pe Mo ni itara lati ṣawari awọn ohun ijinlẹ ati iseda. Ṣugbọn iyẹn yoo ti jẹ aṣẹ giga lati kawe ni Naijiria. Boya Emi yoo ti ronu nkan miiran.
Njẹ o gba igbanilaaye awọn obi rẹ lati kawe iṣẹ ọna?
Awọn ami naa wa nibẹ dagba soke bi ọmọde. Iwọ yoo rii ni imurasilẹ paapaa ninu iṣeto ti awọn iwe mi lori awọn selifu. Mo ti a ti ṣeto ni Creative ohun. Nígbà tí kò sí àwọn bébà ògiri nígbà yẹn, mo fi igi pákó dọ́gba pẹ̀lú yàrá bàbá mi. Mo n ṣe gbogbo eyi, ṣugbọn wọn ko le fi ika si itọsọna mi. Mo lọ si ile-ẹkọ giga kan nibiti a ko ti kọ ẹkọ iṣẹ-ọnà rara. Koko-ọrọ kan ṣoṣo ti o leti mi nipa ẹda-ara ni awọn iyaworan ibi-aye mi. Mo ṣe WASCE mi ni ọdun 1978. Ṣugbọn nigba ti n duro de esi, Mo bẹrẹ si ya ni ile. O han si mi pe eyi ni itọsọna mi. Emi kii ṣe ọmọ ile-iwe imọ-jinlẹ lonakona. Sibẹsibẹ, Emi ko le kọ ẹkọ aworan nitori Emi ko forukọsilẹ fun iṣẹ ọna ni WASCE mi.
Ṣugbọn, nitori iṣẹ ọna, Mo lọ lati forukọsilẹ ni ile-iwe miiran nibiti a ti kọ iṣẹ ọna gẹgẹbi ọmọ ile-iwe ọdun kẹrin lati kọ koko-ọrọ ni ipele WASCE O.
Màmá mi fọwọ́ sí i torí pé bàbá mi ti pàdánù mi nígbà yẹn. Aburo baba mi so fun mi pe ki n lo ka itan, eyi ti mo ko. Mo sọ fun u pe Mo fẹ lati ka apẹrẹ ọkọ ayọkẹlẹ. Bí mo ṣe lọ sí ilé ẹ̀kọ́ gíga Urhobo ní Effunrun nìyẹn, tí mo sì jáde ní ọdún 1981. Ó dùn mọ́ni pé, lọ́dún tó tẹ̀ lé e, mo gba ìdánilẹ́kọ̀ọ́ méjì láti kẹ́kọ̀ọ́ iṣẹ́ ọnà àtàtà: University of Nigeria, Nsukka (UNN) àti Auchi Polytechnic. Mo ti yọ kuro fun Auchi fun ọpọlọpọ awọn idi.
Mo lọ si Nsukka lati forukọsilẹ ati pe Mo gba akoko lati wo ọgba ere ile-iwe naa. Lati ohun ti Mo rii, Mo ro pe ọgba Auchi jẹ ọlọrọ ati dara julọ. Iyẹn yi ọkan mi pada lẹsẹkẹsẹ lati kuro ni Nsukka lọ si Auchi. Lẹẹkansi, ile-ẹkọ giga ti jinna si ipilẹ mi. Opolopo odun leyin, mo dupe lowo Olorun ti mo lo si Auchi. Ni odun ise mi ni Federal College of Education, Osiele, Abeokuta, awon akegbe mi ni Olu Oguibe lati UNN ati omokunrin miran lati Ahmadu Bello University, Zaria.
Oguibe ṣe kilasi akọkọ ni iṣẹ ọna lati UNN lẹhinna. Emi ati Oguibe wa nitosi ati pe a ṣiṣẹ takuntakun lakoko ọdun naa. Oguibe jẹwọ lẹhinna pe "Keere, iwọ jẹ oluyaworan ti o ni agbara". Mo sọ fun ara mi pe eyi jẹ ọmọ ile-iwe kilasi akọkọ ti o sọ eyi ti mi. Inu mi dun ni Oguibe ṣe akiyesi yẹn nigbati Emi ko paapaa dara julọ ni kilasi mi ni Auchi. Mo mọ̀ pé ìmọ̀ tó wúlò tó kan wa nílé ẹ̀kọ́ dá àṣà ìbílẹ̀ iṣẹ́ tí ó jẹ́ kí a túbọ̀ gbóná sí i. Ọpọlọpọ awọn ohun ti Mo ti fara han ni Auchi, awọn ọrẹ mi ko ni alaini ninu wọn. Ọ̀kan lára irú bẹ́ẹ̀ jẹ́ kíkún okùn.
Kini gan jẹ ki ile-iwe aworan jẹ nla tabi alailẹgbẹ?
Awọn ipilẹ ọrọ. Ti awọn ọmọ ile-iwe ba farahan si ipilẹ ti nkọ ararẹ lakoko ti awọn olukọ n wo ati awọn ọmọ ile-iwe laaye lati ṣiṣẹ wọn yoo ṣe iwari ara wọn. Laanu, ni ọpọlọpọ awọn ile-iwe aworan, wọn ṣọ lati tẹle awọn aṣa. Awọn aṣa wọnyi jẹ ipilẹṣẹ nipasẹ awọn olukọni aṣaaju-ọna. Oguibe nigbana n ya aworan bii Udechukwu Obiora. Ṣugbọn iyatọ ninu Auchi ni pe eto naa kii ṣe aṣa lasan bi o ṣe ni ni Nsukka tabi Ife. Fun apẹẹrẹ, awokose, iwuri, idamọran ati awọn orisun awọn ohun elo ni a so si eto aṣa kanna ni awọn ile-iwe yẹn ko dabi Auchi.
Bawo ni o ṣe ya sinu ọja ti o ṣii nigbati kikun ko ṣe olokiki?
Mo ro pe ayanmọ ni o mu wa ṣe adaṣe ni akoko kan nigbati ọja iṣẹ ọna ti fẹrẹ tan. Ko ni nkankan lati ṣe pẹlu iṣẹ lile tabi ijakadi. Ongbẹ n dagba lati gba aworan ni ẹyọkan ati ni ajọṣepọ lati ṣe ọṣọ awọn ile gbangba bi awọn banki. Mo pe o kan lasan.
Nigbawo ni shot akọkọ rẹ ni ifihan?
Ọdun mẹta lẹhin ile-iwe Mo tun jẹ ominira. Emi ko lọ sinu adaṣe akoko kikun lẹsẹkẹsẹ. Mo lọ sinu apẹrẹ ẹnu-ọna irin ati awọn ogiri fun awọn oniwun ohun-ini ni Victoria Island, Lekki ati Allen Avenue ni Ikeja nigbati o ṣẹṣẹ n dagbasoke. Ni otitọ, Mo ṣe apẹrẹ ẹnu-ọna Gallery Nike. Sibẹsibẹ, apẹrẹ ẹnu-ọna jẹ ohun ti o kẹhin julọ awọn oniwun ohun-ini fẹ lati ṣe lẹhinna. Ati nigba ti wọn ti ṣetan owo naa ti pari.
Nigbamii ọpọlọpọ awọn aṣa mi ni a ṣe atunṣe nipasẹ awọn oṣere ati pe Mo pinnu lati lọ sinu apẹrẹ aga ti yoo wa ni ẹnu-ọna ati ni arọwọto awọn adaakọ. Ti o mu mi lati ṣe ọnà atupa holders tabi duro. O gba mi bii ọdun mẹfa si meje lati ṣe ọpọlọpọ awọn nkan ṣaaju ki Mo to lọ si kikun. Mo ni iriri kan ti yoo nifẹ rẹ. Fabak Gallery kan wa ni Toyin Street Ikeja. Olówó náà fún mi ní àṣẹ láti ṣe àwòrán kan. Lẹ́yìn tí mo parí iṣẹ́ náà, ó ní mi ò gbọ́dọ̀ fọwọ́ sí i torí pé mi ò ní orúkọ tó lè tà á. O ni ibuwọlu ti yoo wa lori rẹ ni Fabak. Mo sọ fun u pe ko si iṣoro, ṣugbọn sanwo fun mi ni bayi ati pe ọjọ ikẹhin ti Mo ṣiṣẹ nibẹ.
Mo n ta apapọ iwọn (36 x 48) kikun fun ọgọrun naira lẹhinna. Iyẹn ni aaye ibẹrẹ. Ise ibode akoko ti mo gba je egberun meta naira ni onikaluku meji. Mo n mì nigbati mo n gba owo iṣaaju naa. Ọkunrin naa pada wa ni ọjọ keji o sọ pe o fẹ gba owo rẹ pada nitori pe o rii mi ti nmi nigbati o n gba owo ni ana. Mo sọ fun u pe Mo ni otutu, ati pe Mo ti ra awọn ohun elo tẹlẹ fun iṣẹ naa. Ni otitọ, o ṣiyemeji agbara mi lati mu.
Bawo ni ariwo ṣe ni ipa lori iṣe rẹ?
Bẹẹni. Ile-iṣẹ Ibuwọlu ti ṣii ni ọdun 1993 ati pe o fẹrẹ jẹ ifamọra gbogbo awọn oṣere ni Ilu Eko. Olukọni Ibuwọlu, Akar, jẹ ọkunrin ti o ṣiṣẹ takuntakun, botilẹjẹpe o le ni awọn ailagbara rẹ. Ile-iworan naa pese ipilẹ tuntun fun awọn oṣere lati ṣafihan awọn iṣẹ wọn. Idi miiran ni aye ti awọn agbowọde ti ilu okeere ti ri ni Ibuwọlu lati gba awọn iṣẹ wa. Awọn ifihan bẹrẹ si bọ soke. Solo akọkọ mi jẹ ni ọdun 1998. Mo gba akoko mi ati pe o mọọmọ paapaa. Awọn ibawi ati awọn ilana si adaṣe iṣẹ ọna ko wa lẹsẹkẹsẹ lẹhin ayẹyẹ ipari ẹkọ, nitorinaa o gbọdọ duro diẹ ṣaaju ki o to jade fun adashe.
Kini awọn ipa ti awọn kikun rẹ?
Emi kii ṣe ẹsin, eyiti o jẹ ọna kan ti o yori si wiwa Ọlọrun. Ati pe awọn ọna pupọ wa. A jẹ isokan si agbegbe wa.
Awọn iṣẹ mi jẹ awọn ikosile ti ọjọ mi ati imọ-jinlẹ ti agbaye mi, agbaye mi jẹ Afirika latọna jijin, eyiti o gbooro nigbagbogbo ni ikọja nipasẹ ọna ilosiwaju ode oni ni imọ-ẹrọ. Ni gbogbogbo, tun dudu ati eru ati ni ti o dara ju Twilight-bi, Mo ni a ọranyan alabapade ati fifehan pẹlu yi ayika gbogbo ọjọ, gbiyanju lati relate, atagba ati ki o fihan mi irisi nipa o. Gbigbe eru soke nihin ati itanna-okunkun nibẹ, Mo gbiyanju lati ṣe atunṣe, ṣe ọṣọ ati ki o ṣe itọju awọn otitọ. Awọn iṣẹ mi kii ṣe ẹda gangan lati igbesi aye ṣugbọn ero mi nipa igbesi aye gẹgẹbi asọye nipasẹ iseda mi. Ni otitọ, bi a ti ni loni, pupọ julọ ohun ti o wa ni ayika wa jẹ ohunkohun bikoṣe lẹwa, awọn fọọmu irira jẹ gaba lori agbaye wa ati pe a ti bora ati ti a fi sinu rẹ. Eyi ni ipenija, pẹlu awọn iṣẹ mi, Mo gbiyanju lati ṣe alabapin si bojumu ati ki o mu awọn atunwo. Idi akọkọ mi ni aesthetics. Gẹgẹbi gbogbo awọn igbiyanju eniyan ti ṣe akopọ ni ẹwa.
Awọn iṣẹ ni orisirisi awọn ipele ati akoko. Yoo ṣe ẹya nipa 40 si 50 awọn kikun ati media adalu. Idi akọkọ mi ni ẹwa bi gbogbo igbiyanju eniyan ti ṣe akopọ ni ẹwa.
Kini awọn ọran to ṣe pataki ti a koju pẹlu awọn aesthetics yẹn?
Awọn iṣẹ wa ni iwaju meji. Lakoko ti Mo n ṣe ibatan si agbegbe, Mo tun ṣe awọn asọye nipa awujọ nipasẹ awọn ọna ti gbigbasilẹ tabi kikọ silẹ, ti o ni iwuri lori koko-ọrọ kan. Ṣugbọn ibi-afẹde ti o ga julọ wa, eyiti gbogbo eniyan n ṣe iwuri si ati pe iyẹn ni ibi-afẹde ti paradise ati pipe. Párádísè jẹ ẹwa. Laanu, ọmọ eniyan paapaa Afirika ṣi jinna si rẹ. Ayika ati ero wa si tun doti. A nilo ìwẹnumọ ni awọn ofin ti olurannileti. Ti o ba ni ibanujẹ Emi ko kun nitori Emi yoo gbe lọ.
Iwuri ti Otito nipasẹ
